Günsan Elektrik direnişinin ardından…

Günsan Elektrik fabrikası uluslararası pazara elektrik prizleri, aksesuarları üreten, Türkiye çapında 60 bayiliğinin olduğu, 50 ülkeye ihracat yapan, yıllık geliri 50 milyon doları bulan 300’e yakın işçinin çalıştığı, 2014 yılında Schneider Elektrik bünyesine giren Sancaktape’de kurulu bir fabrika. İşçiler düşük ücret, mobbing, kötü çalışma koşullarına karşı sendikalaşma eğilimi göstererek sendika öncülüğünde oluşturulan komite ile örgütlenme çalışmalarına başladılar.

Sendikal faaliyetin açığa çıkması ile patron saldırıya geçti, işçileri tek tek işten atmaya başladı. Öncü işçilerin müdahalesi ile işten atma saldırısına karşı işçiler üretimi durdurdular. İlk gün fabrika işgaline giden işçiler, sendika yönetiminin inisiyatifi ile fabrikayı gece terk ettiler. Ertesi gün fabrikaya girip üretime başlamayan işçiler direnişte kararlı olduklarını bir kez daha gösterdiler. İş bırakmanın 2. günü akşamı fabrika yönetimi sendika ile görüşme talebinde bulundu.

Fabrika yönetimi ile yapılan görüşmede atılan işçilerin geri alınması ve yetki başvurusunun yasal sürece bırakılması eğilimi ortaya çıktı. Ve 3. gün üretime başlandı. Atılan 6 işçi kapı önünde direnişe başladı. Ve direnişlerini bir ayı aşkın bir süre devam ettirdiler. Bu süreçte Birleşik Metal-İş yetkiyi aldı. Ancak Günsan patronu sendikanın yetkisine itiraz etti.

Direnişin başlaması ile fabrika yönetimi direnişi kırmak, işçileri sendikadan uzaklaştırmak için türlü oyunlara başvurdu. Direnişin ilk günü fabrika önüne kolluk kuvvetlerini, zırhlı araçları yığarak işçileri tedirgin etmek için uğraştı. Fabrikanın her köşesine yeni kameralar yerleştirdi. Fabrika dışından kalkan servisleri bahçeye alarak dışarı ile bağlantıyı kesmeye çalıştı. İşçiler bu yıldırma çalışmalarına karşı mücadelelerine sahip çıktılar. Dönem dönem üretimi durdurarak, mesailere kalmayarak atılan işçilerin geri alınmasını ve yetkinin tanınmasını istediler. Bir ayı aşan bir süre kapı önünde direniş devam ederken, içeride olan işçiler her molada kapı önündeki arkadaşlarının yanında oldular. Kapı önü direnişi sona erdi ve süreç yargıya devredildi.

Direniş alanı bir okula dönüştü!

Nispeten genç bir işçi kuşağının bulunduğu Günsan Elektrik’te sınıf bilinci ve mücadelesi konusunda deneyimsiz işçiler bulunuyordu. Sınıfın sorunlar karşısında kendiliğinden bilinci ile sendikal faaliyet başlamış oldu. İşçi sınıfının en önemli silahı olan üretimden gelen gücü, Günsan direnişinde de işçilerin elinde önemli bir silaha dönüştü. Fabrika içinde aynı alanda çalışsalar da yıllardır birbirini tanımayan işçileri bir araya getirdi. İşçiler dinsel, mezhepsel ayrımlara takılmadan direniş alanında dayanışmanın, kardeşleşmenin en güzel örneklerini sergilemiş oldular. Günsan’da direniş boyunca işçiler üretimden gelen güçlerini ve birlik olmanın ne demek olduğunu öğrenmiş, hem de tekrar göstermiş oldular.

Mücadelede kadın işçiler ön safta!

Kadın işçilerin yoğun çalıştığı fabrikada sendikaya ve mücadeleye inanan kadın işçiler yine ön safta yer aldılar. Düşük ücrete çalışan kadınlar, içeride yerleri sürekli değiştirildiği için işe alışamıyor, üretimi yetiştiremeyince hakarete maruz kalıyor, aşağılanıyorlardı. Bu baskıya karşı örgütlenmeyi seçen kadınlar, süreç boyunca özveri ile çalıştılar. Fabrika yönetimi mücadeleyi kırma çabalarını da ilk olarak kadın işçiler üzerinde denedi. Kadınları tek tek yakalayıp odaya çeken idareye karşı kadınlar net tutum aldılar ve geri adım atmadılar. Direniş başlamadan önce kadınları zorunlu olarak mesaiye bırakıyorlardı, direnişle birlikte isteğe bağlı mesailer başladı, kadını aşağılayan söylemler son buldu.

Sınıf dayanışması

Günsan Elektrik 2014 yılında Schneider Elektrik bünyesine girdi. Schneider, ABB gibi fabrikaların TİS sürecinde olduğu, EMİS ile sözleşmede uyuşmazlığın yaşandığı hareketli bir süreçte Günsan direnişi başladı. Bu dönemde EMİS’e bağlı fabrikalarda anlamlı dayanışma eylemleri yapıldı. Manisa Schneider'da işçiler dayanışma için üretimi durdu. Diğer fabrikalarda sınıf dayanışmasına vurgu yapılan dövizler hazırlandı. Birleşik Metal-İş’te örgütlü diğer fabrikalardan işçilerin temsilciler düzeyinde de olsa düzenli destek ziyaretleri oldu. DİSK’in diğer işkollarında örgütlü sendikalarından ziyaret olmazken, direniş farklı siyasal kurumlar, dernekler, ilerici kamuoyundan da destek göremedi. Direnişin ilk başladığı gün ilerici-devrimci basında kısa haberler yer alırken, gelişmelerle ilgili direnişi destekleyecek paylaşımlarda bulunulmadı.

Metal İşçileri Birliği, Günsan’da direniş başladığı andan itibaren sınıf mücadelesini güçlendirebilmek için işçilerle bir arada oldu. Sendikaya üye olmak konusunda tedirgin olan işçilerle görüşmeler yaparak süreci güçlendirmek için çalıştı. Destek ziyaretleri örgütledi. İşçilerle direnişin seyri ve siyasal süreçler üzerine değerlendirmede bulundu. Fabrika komitelerinin güçlendirilmesi ve eylemsellik sürecinin farklı alanlara taşınması için çağrılarda bulundu.

İşçi Emekçi Kadın Komisyonu 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddete Karşı Uluslararası Mücadele ve Dayanışma Günü’nde direniş alanını ziyaret ederek, 25 Kasım’ın tarihsel önemini anlattı. İşçi kadınlara çalışma yaşamındaki hakları üzerine bilgilendirmelerde bulundu.

Aşılması gereken sorunlar

Günsan’da sendikalaşma sürecinde belli bölümlerde başarılı olunamadı. Özellikle fabrikada tam katılımlı bir direnişin olmaması, üretim durduğunda belli bölümlerin işe devam etmesi süreci baltalayan bir etkene dönüştü. Mevcut üretim sayısına yetişmek için yer yer beyaz yakalı işçilerin üretim alanına geçirilmesi işçilerde moral bozukluğuna neden oldu. Ayrıca mesaiye kalmama eylemleri bir süre sonra isteğe bağlı olarak kalınabilir bir duruma dönüştürüldü.

Günsan Elektrik’te Birleşik Metal-İş’in süreci yasal sınırlara hapsetmesi, direnişin seyrini EMİS’le yapılan TİS süreçlerine endekslemesi bugün kapı önünde yapılan direnişin sonlanmasına sebep oldu. Atılan işçiler halen işe alınmadı ve işçiler kendilerine başka işler bakmaya başladı. Olması gereken, direnişin ilk günlerinde işçiler içerisinde açığa çıkan mücadele dinamizmini EMİS bünyesinde süren eylemliliklerle birleştirmekti. Lakin Birleşik Metal-İş bundan ısrarla kaçındı.

Ümraniye’den Sınıf Devrimcileri