21 Temmuz 2020
Sayı: KB 2020/Özel-6

“Türkiye tarihinin en büyük işsizliği”

Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi (DİSK-AR), TÜİK tarafından dün yayınlanan Nisan dönemi işgücü istatistiklerini ele aldığı ‘İşsizlik ve İstihdam Temmuz 2020’ raporunu bugün yayımladı.

İşsizlik ve istihdam kaybının Türkiye tarihinde bugüne kadar görülmemiş seviyeye yükseldiğine dikkat çekilen raporda, özetle şu veriler açıklandı:

-Covid-19 etkisiyle revize edilmiş geniş tanımlı işsizlik ve iş kaybı 17,7 milyonu aştı

-Covid-19, 11 milyona yakın yeni iş kaybı ve işsiz yarattı

-Revize edilmiş geniş tanımlı işsizlik ve iş kaybı oranı yüzde 52 olarak hesaplandı

-Kadın işgücü sayısı yüzde 13,9, kadın istihdamı sayısı yüzde 11,9 azaldı

-İstihdam bir yılda 2 milyon 585 bin kişi düştü

-İşbaşında olanların sayısı 7,1 milyon düştü

-Ümitsiz işsizlerin sayısı 553 binden 1 milyon 310 bine yükseldi

TÜİK’in “çalışıyor” gösterdiği milyonlarca işsiz

Raporun özetinde, “TÜİK yöntemiyle istihdam ve iş kaybının gerçek boyutlarını anlamak mümkün değil” denilerek, DİSK-AR’ın kullandığı yöntem açıklandı. Milyonlarca kişinin kısa çalışma ödeneği ve ücretsiz izin uygulamalarıyla çalışmadığı halde TÜİK tarafından çalışıyor gösterildiğine değinildi. DİSK-AR’ın bu gerçeği hesaba katarak ‘revize’ ettiği geniş tanımlı işsiz sayısının 17,7 milyon, işsizlik oranının da yüzde 52,2 olduğu; her ay kullanılan yöntemle ise işsiz sayısının 9 milyon 756 bin, geniş tanımlı işsizlik oranının yüzde 28,7 olarak hesaplandığı belirtildi.

DİSK-AR’ın raporunun özetinde yer alan diğer maddeler şöyle:

İstihdam bir yılda 2 milyon 585 bin azaldı

TÜİK verilerine göre işgücü son bir yılda 3 milyon 13 bin azalarak 32 milyon 401 binden 29 milyon 388 bine geriledi. İstihdam Nisan 2019-Nisan 2020 arasında 2 milyon 585 bin azalarak 28 milyon 199 binden 25 milyon 614 bine düştü. Nisan 2019’da 27 milyon olan istihdam içinde olup işbaşında olanların sayısı 7 milyon 109 bin kişi azalarak 20 milyon 456 bin oldu. İşbaşında olmayanların sayısı ise son bir yılda 4 milyon 524 bin kişi arttı.

Nisan 2019’da toplam işgücüne katılma oranı yüzde 52,9 iken Nisan 2020’de bu oran yüzde 47,2’ye düştü. Nisan 2019’da toplam işgücüne katılma oranı yüzde 52,9 iken Nisan 2020’de bu oran yüzde 47,2’ye düştü.

İşbaşında olanların sayısı 7 milyon 109 bin azaldı

İstihdamda olup işbaşında olanların sayısında salgının etkisiyle Nisan 2020’de ciddi bir düşüş yaşandı. Nisan 2019’da 27 milyon 565 bin kişi işbaşında iken, Nisan 2020’de bu sayı 7 milyon 109 bin azalarak 20 milyon 456 bine geriledi. Covid-19 nedeniyle işlerin durmasıyla ve kısa çalışmaya geçilmesiyle birlikte çalışma saatlerinde de düşüş görüldü. Nisan 2019’da haftalık ortalama 44,6 olan çalışma süresi Nisan 2020’de 39,5’e geriledi. Son bir yılda haftalık ortalama çalışma süresi 5,1 saat azaldı.

Tahribattan kadınlar daha fazla etkileniyor

Nisan 2019 ve Nisan 2020 arasındaki son bir yıllık dönemde toplam işgücü yüzde 9,3 azalmışken erkek işgücü yüzde 7 ve kadın işgücü yüzde 13,9 oranında azaldı. Toplam istihdam son bir yılda yüzde 9,2, erkeklerde yüzde 7,9 ve kadınlarda yüzde 11,9 oranında düştü. Kadın istihdamı düşerken kadın işsizliği arttı. Covid-19 etkisiyle revize geniş tanımlı işsizlik oranı toplamda yüzde 52,2 olarak hesaplanmışken erkeklerde yüzde 50,1 ve kadınlarda yüzde 56,4 olarak hesaplandı.

İstihdam edilenlerden işbaşında olan kadınların sayısında da bu dönemde ciddi düşüşler meydana geldi. İşbaşında olanların toplam sayısında son bir yıllık dönemde yüzde 25,8’lik bir azalma yaşanmışken erkeklerde yüzde 23,5 ve kadınlarda ise yüzde 30,8’lik bir düşüş söz konusudur. Dolayısıyla kadınların Covid-19’dan daha erkeklerden daha fazla etkilendiği görülmektedir.

“İşçilerin geliri azaldı borçları arttı”

Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu Araştırma Merkezi‘nin (DİSK-AR) “Covid-19 işçileri nasıl etkiledi” başlıklı raporunu yayınladı.

DİSK’in basın toplantısıyla kamuoyuna tanıttığı raporda “İşçilerin geliri azaldı, borçları ve kaygıları arttı” denildi. Raporun özet bulguları şöyle:

Salgın işçilerin çalışma biçiminde ciddi değişikliklere yol açtı

* İşçilerin yüzde 63’ünün çalışma biçimi değişti.

* İşçilerin yüzde 41’inin çalışma süresi Covid-19 nedeniyle azaldı.

* Özel sektörde işçilerin yüzde 76’sının çalışma biçimi Covid-19’dan etkilendi.

* İşçilerin yüzde 23’ü kısa çalışma yaptı.

* Özel sektörde işçilerin ise yüzde 37’si kısa çalışma yaptı.

* İşçilerin yüzde 19’ü işe dönüşümlü gidip geldi.

İşçiler ciddi ücret ve gelir kayıpları yaşadı

* İşçilerin bir bölümünün ücret, bir bölümünün ise fazla çalışma ve sosyal haklarında kayıplar yaşandı.

* Araştırmaya katılan işçilerin yüzde 36’sı ücret ve gelir kaybı yaşadı.

* İşçilerin yüzde 40’ı daha ucuz besinlere yöneldi.

İşçilerin yüzde 75’i Covid-19 nedeniyle ekonomik zorluk yaşadı

* İşçilerin yüzde 25’ten fazlasının borçları arttı.

* İşçilerin yüzde 19,4’ü kredi kartının alt limitini ödeyebildi.

* İşçilerin yüzde 16,5’i kredi kartı borcunu ödeyemedi.

Kadın işçiler daha olumsuz etkilendi

* Araştırma kadın işçilerin Covid-19’dan daha olumsuz etkilendiğini ortaya koydu.

* Kadın işçilerin yüzde 52’si Covid-19 döneminde ücretli çalışma sürelerinin azaldığını bildirdi.

* Kadın işçilerin yüzde 42’si Covid-19 döneminde ücret kaybı yaşadı.

* Kadınların çalışma biçimi erkeklere göre daha fazla esnekleşti.

* Kadınlar salgının yayılma hızı konusunda daha endişeli.

İşçilerin birikimleri çok sınırlı

* İşçilerin yüzde 63’ü geliri kesilirse 1 aydan daha az süreyle geçinebileceğini beyan etti.

* İşçilerin yüzde 29’u geliri kesilirse 1-3 ay arası süreyle geçinebileceğini beyan etti.

* İşçilerin sadece yüzde 12’si 6 aydan daha uzun süre geçinebileceğini belirtti.

İŞKUR ödenekleri yaygın biçimde kullanıldı

* DİSK üyesi işçilerin yüzde 27’si İŞKUR’dan ödenek aldı.

* İşçilerin yüzde 24’ü kısa çalışma ödeneği aldı.

* Özel sektörde işçilerin yarısı İŞKUR’dan ödenek aldığını bildirdi.

* Özel sektörde kısa çalışma ödeneğinden yararlananların oranı yüzde 43 oldu.

* İşçilerin yüzde 91’i İŞKUR dışında bir yardım almadı.

Covid-19 önlemleri yeterli değil

* İşçilerin yüzde 29,4’ü kendilerinin veya arkadaşlarının Covid-19’a yakalandığını bildirdi.

* Covid-19 vakaları nedeniyle işyerlerinin yüzde 15’inde üretim durdu.

* İşçilerin yüzde 53’ü işyerlerinde salgına karşı alınan önlemleri yeterli bulmuyor.

* Koruyucu önlemlerin yeterliliğine ilişkin olumlu kanaat yüzde 50’nin altında.

İşçilerin kaygıları büyük

* İşçilerin yüzde 82’si Covid-19 nedeniyle işini ve/veya kendisini tehlikede hissediyor.

* İşçilerin yüzde 53’ü salgının yayılma hızının artacağını düşünüyor.

* İşçilerin yüzde 84’ü Covid-19’u kişisel ekonomik durumu için büyük tehlike olarak görüyor.

* İşçilerin yüzde 90’a yakını Covid-19’u ülke ve dünya ekonomisi için tehdit olarak görüyor.